Cần làm gì trước khi khởi nghiệp?

Ngày 13 tháng 6, năm 2019

Mình không muốn đề cập đến thuật ngữ khởi nghiệp khi mà nó đã bị lạm dụng và làm nhiều người hiểu nhầm. Mình đơn thuần là một người có nhiều hoài bão, có những giấc mơ của riêng mình, nên mình chấp nhận thách thức nghỉ việc ở công ty lớn, thử làm một cái gì đó của riêng mình xem sao. Mình đã thử, và…

Ai cũng có giấc mơ

Người ta nói “Nếu bạn không xây giấc mơ của chính bạn thì người khác sẽ thuê bạn về để xây giấc mơ của họ”. Câu này siêu đúng luôn. Mình đã dành gần 10 năm để đi xây giấc mơ của những người khác. Và gần nhất là một công ty của Mỹ có tên Autonomous Inc. với mức lương khá cao. Nhưng cũng như một số người khác, mình có những khát khao và ước mơ riêng, mình không chấp nhận làm việc cho những người mà mình nghĩ cách suy nghĩ và hành động của họ có vấn đề. Do đó, mình đã ấp ủ kế hoạch nghỉ việc để xây dựng ước mơ của riêng mình.

Ước mơ thì chắc là ai cũng có. Trước đây mình ước mơ to lắm. Đầu tiên là mơ được như Steve Jobs — thay đổi thế giới. Sau đó lớn lên một xíu thì mơ được như Mark Zuckerberg — cũng thay đổi thế giới nhưng bằng software là được. Lớn lên xíu nữa thì thấy hai bác kia to quá, mơ được như Anh Minh VNG ở Việt Nam cũng khá ok rồi, đứng trên sân khấu ra mắt sản phẩm của công ty là được. Gần đây thì giảm xuống, mơ được như thằng Thọ, thằng Tuấn — có cái app nhỏ nhỏ với nguồn thu đủ sống để không phải lo quá nhiều về chi phí hàng tháng. Khi bạn già đi, giấc mơ của bạn sẽ nhỏ lại nếu bạn làm mãi mà chẳng ra gì.

Giờ mình cần một ngôi nhà nhỏ, một chiếc xe nhỏ, một gia đình nhỏ với một nguồn tài chính đủ để không phải suy nghĩ quá nhiều về nó, để tập trung tạo ra các sản phẩm công nghệ hay và đẹp phục vụ cho xã hội. Mà xem ra mục tiêu này vẫn còn quá xa vời.

Chuẩn bị cho nghỉ việc

Mình không nghỉ việc ngang với một kế hoạch ngu ngơ. Mình đã chuẩn bị cho quá trình nghỉ việc hết 1 năm. Những thứ mình cần chuẩn bị bao gồm:

• Tiền hoặc vật nghi giống tiền: quan trọng nhất, ai thấy tiền không quan trọng thì còn ngây thơ lắm, xin mời mơ tiếp. Mình đã chuẩn bị tiền để những tháng tiếp theo khi mình nghỉ việc sẽ không có nguồn thu vào thì mọi thứ như tiền nhà, tiền ăn, tiền cà phê… vẫn không bị đình trệ. Tuỳ vào mức chi tiêu hàng tháng của gia đình bạn mà tính cho đúng. Gia đình mình tầm 15 triệu/tháng. Nếu bạn có nguồn thu khác như tiền ba mẹ cho, tiền vợ/người yêu cho hàng tháng thì quá tốt, nó sẽ giúp ích rất nhiều.
• Thứ 2 là tiền, vẫn là tiền thôi, nhưng tiền này là tiền vốn dành cho khởi sự của mình bao gồm tiền thanh toán các dịch vụ như server, API… tiền marketing, tiền này nọ kia, khoản này mình để dành 50 triệu.
• Tâm lý của mình: ở nhà khác đi làm lắm, nên tâm sinh lý nó thay đổi. Ở nhà là ít tiếp xúc với nhiều người, là cắm mặt vào làm 1 hoặc 2 mình gì đấy, là giật mình hàng đêm vì số lượng người bỏ đi nhiều quá, sản phẩm lỗi quá, là vì lỡ lời làm bạn đồng hành (cofounder) giận, không biết nó có bỏ mình hay không. Tâm lý không vững nhiều khi cô đơn lắm, vì đâu có dám nói với ba mẹ là mình bỏ việc lương cao, ở nhà vô công rồi nghề như thằng ất ơ đâu. Nói chung là phức tạp.
• Tâm lý cho partner (vợ/người yêu). Nếu bạn chưa có cái này thì hay lắm, bạn đã bớt được 1 mục trong quá trình chuẩn bị cho nghỉ việc, còn nếu có thì phải đối mặt. Nghỉ việc là gánh nặng sẽ đè lên vai partner. Gánh nặng có thể là tiền bạc, tâm lý, sự bất ổn về tương lai của hai đứa… Nếu có thêm đứa con nữa thì gọi là “ăn cứt luôn”. Cho nên muốn được làm riêng thì phải chuẩn bị tâm lý cho cô/anh ấy kỹ càng. Đến một ngày mà bạn vẫn chưa buông xuôi nhưng người ta buông xuôi, là ngày mà bạn đau đớn nhất. Do đó, cần nói chuyện thật rõ về kế hoạch nghỉ việc và quá trình tạo nghiệp của bạn cho partner hiểu/thông cảm/chia sẻ.
• Kế hoạch nháp cho khởi sự: đây là điều rất quan trọng. Thực ra mọi kế hoạch nháp đều không chạy được :)). Nhưng không có nó là không được, nó giúp bạn có một cái nhìn khá rõ về tương lai ảm đạm của các bạn và nó có thể dự đoán doanh thu/chi phí để bạn có bước đầu tiên trên con đường đi tìm sự vô định. Với mình mình đã có kế hoạch nháp cho công việc của mình với cộng sự của mình.

Hy vọng những điều trên đây sẽ giúp các bạn tỉnh táo phần nào trong việc muốn khởi nghiệp một cái gì đó cho bản thân. Ý tưởng gốc của bài này gồm nhiều phần, từ lúc chuẩn bị khởi nghiệp, đến lúc lao đầu vào làm, rồi đến thất bại không thất bại, thành công không thành công, rồi làm lại cái mới, may quá nó thành công… Nhưng mà làm biếng viết nữa, nên tạm thời viết phần đầu thế này thôi. Hy vọng các bạn có những phút giây thú vị khi đọc.

Cảm ơn.